Martwa natura

Puszcza Białowieska stanowi ostatni fragment pierwotnego niżu europejskiego. Znaczący jej obszar to las naturalny - a zatem taki, który powstał i rozwijał się bez ingerencji człowieka. Jest to także jedyny w Polsce obiekt przyrodniczy, który wpisany został na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Formalnie, około jedna szósta znajdującego się w Polsce obszaru Puszczy Białowieskiej stanowi park narodowy, zaś pozostała część podlega zasadom gospodarki leśnej. Odmienne wizje dotyczące możliwych sposobów zarządzania tym obszarem sprawiły, że aktualnie Puszcza Białowieska jest także terenem konfliktu. Na tym polu walki ścierają się odmienne światopoglądy i postawy wobec tego, co dla jednych jest dziedzictwem, które wymaga zachowania ze względu na swoje walory ekologiczne i biologiczne, dla innych - źródłem surowca, który może zostać wystawiony na sprzedaż. W realiach globalnych, konflikt ten wpisuje się w dyskusje na temat naszej przyszłości w świecie kurczących się zasobów. Kontekst dla niego stanowi wołanie o uświadomienie sobie radykalnych zmian wynikających z przekształcania planety przez człowieka, które znajduje swoje odzwierciedlenie w koncepcji antropocenu jako ery geologicznej zdominowanej ludzką ingerencją procesy przyrodnicze.

Praca Karoliny Grzywnowicz, zestawiając ze sobą radykalnie odmienne sposoby rozumienia wartości, jaką reprezentuje Puszcza Białowieska, odwołuje się do tych zagadnień, zarówno w perspektywie lokalnej, jak i globalnej. "Martwa natura" zderza ze sobą dane na temat aukcji prowadzonych przez Lasy Państwowe - w tym cen pochodzącego z puszczy drewna - z danymi dokumentującymi skalę prowadzonej na jej terenie wycinki. Kontrast pomiędzy wartością rynkową pozyskiwanego z puszczy surowca oraz wykonywanych z niego produktów a wartością naturalnego lasu jako dziedzictwa przyrodniczego oraz dobra wspólnego, za którego zachowanie - jako społeczeństwo - jesteśmy odpowiedzialni, reprezentuje paleta wykonana z czarnego dębu. Zwany polskim hebanem, czarny dąb osiąga ciemną barwę za sprawą długotrwałego, najczęściej kilkusetletniego, zalegania w wodzie lub warunkach trwałej wilgotności. W "Martwej naturze" wykorzystane zostało certyfikowane drewno pochodzące z dębu, który rósł ponad 1350 lat temu, pomiędzy 560 a 650 rokiem naszej ery. Z tego kosztownego i luksusowego surowca wykonany został przedmiot błahy i niski rangą, który odsyła do sposobów użycia drewna pozyskiwanego z Puszczy Białowieskiej.

W szerszym kontekście, "Martwa natura" jest wypowiedzią na temat władzy i zależnych od niej sposobów konstruowania dziedzictwa - kulturowego i przyrodniczego - oraz sposobów zarządzania nim, które kształtowane są przez bieżące potrzeby oraz sieci relacji i wpływów. Jest także próbą zwrócenia uwagi na zderzenie skonfliktowanych dyskursów na temat relacji człowieka, kultury, natury i technologii.

Karolina Grzywnowicz jest artystką, która w swoich pracach zajmuje się m.in. roślinami w kontekście politycznej i społecznej działaności człowieka, często o przemocowym charakterze. Jej działania opierają się na pogłębionym researchu, instalacje audio często bazują na zbieranych opowieściach i materiałach archiwalnych. Jej prace były prezentowane m.in. w Zachęcie, BWA w Katowicach, Centrum Sztuki WRO i w galeriach w Lipsku i Berlinie.

Kuratorka: Małgorzata Płysa
Współpraca: Michał Guzik, Kuba Rudziński
Koordynacja: Małgorzata Postrach, Unsound Team
Tekst: Aleksandra Janus

You are in the archives

Go back to the current page